İran’ın Komican İlçesi Bitkilerinin Etnobotanik Araştırması


Özet Görüntüleme: 111 / PDF İndirme: 47

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.12626994

Özet

Etnobotanik; botanik ve halk biliminin kesiştiği disiplinler arası bir bilim dalıdır. Bu araştırmanın ana amacı İran’ın Merkezi ilinin batısında yer alan Komican ilçesini etnobotanik açısından araştırmaktır. Bu bölgede etnobotanik üzerine bir çalışma yapılmadığı göz önüne alındığında, mevcut araştırmada bu konunun yapılmasının temel nedeni yerli bilgilerin unutulmasını önlemektir. Bu amaçla, 121 bitkinin bilgileri 2023-2024 yıllarında sözlü kaynaklardan (50-90 yaş arası kadın ve erkek katılımcılar) ve aynı zamanda bazı bilimsel kaynaklardan derlenmiştir. Makalede her bitkinin yöresel ve bilimsel adı ile cinsi ve familyası yazılırken bölgede kullanılan tıbbi özellikleri, uygulama yöntemi ve kullanılan bitki organı da kaydedilmiştir. Sonuç olarak üç büyüme formu; ağaç, çalı ve bitki olduğu bildirilmiştir. Sonuçlara göre, toplanan veriler arasında en yüksek yüzdeyi otsu bitkiler (%66.1), en düşük yüzdeyi ise ağaç türlerinin (%16.5) oluşturduğu görülmüştür. Kullanım türüne göre yapılan gruplandırmada ise türlerin çoğunluğunun yenilebilir (%54.5) olduğu ve %32.2’inin diğer uygulamalar grubunda yer aldığı görülmektedir. Bitki türlerinin önemli bir yüzdesinin (%47.1) çok çeşitli tedavi edici özelliklere sahip olduğunu belirtmekte fayda vardır. Bitki adları incelendiğinde, bölgedeki bitki adlarının hayvan adları, hayvan vücut kısımları, bitki rengi, habitat, koku, yerel inançlar vb. ilkelere göre adlandırıldığı görülmektedir. Komican ilçesindeki önemli bitki çeşitliliği, kimyasal ilaçların yan etkileri, biyoçeşitliliğin korunması ihtiyacı ve istihdam yaratılması dikkate alındığında bölgede etnobotanik çalışmaların geliştirilmesi ihtiyacı derinden hissedilmektedir.

Referanslar

Ahmad Dar, R., Shahnawaz, M., and Hassan Qazi, P. (2017). General overview of medicinal plants: a review. Journal of Phytopharmacology, (6), 349-351.

Awuchi, C. G. (2019). Medicinal plants: the medical, food, and nutritional biochemistry and uses. Journal of Advanced Academic Research, (11), 220-241.

Dixit, G. (2019). Ethnobotanical studies in India on the medicinal and aromatic plants. Journal of Bioanalysis & Biomedicine, (1), 122-123. DOI: 10.4172/1948-593X.1000e161

Ebadi, M., and Eftekharian, R. (2019). Ethnobotanical study of medicinal plants used in Ahar-Arasbaran (protected area in East Azerbaijan province of Iran). Journal of Mediterranean Botany, (2), 209-214. DOI: 10.5209/mbot.62985

Eghbal, H., Mohammadi, A., Mohammad, N. K., and Jahani, N. (2020). Barresi-ye khasiyat-e antibakteriyal-e esans-e giyahan-e darooei-e malva sylvestris jam avari shode-e az Meshkin Shahr bar ruy-e bacteriha-ye shay-e dahani va moghayes-e an ba dahansu-ye kolorhegzidin. Majale-ye Zist Pezeshki-ye Pishraft-e, (4), 2872-2882.

Ghasemkhani, E., and Bagherzadeh Karimi, N. (2023). A general overview of the toponyms of komijan county, Iran. BURANA - Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 1(2), 75-100. DOI: 10.5281/zenodo.10429162

Ghasemkhani, T. (2018). Giyahan-e mantaghe-ye borchalu. Elbilimi, (101), 136-142.

Gün, F., and Kasımhani, İ. (2023). İran Merkezi bölgesi Türklerinde ağaç kültü. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, (41), 123-140. DOI: 10.12981/mahder.1225908

Javid Rad, F. (2018). Shirepazan va mahsulat-e tolidi az shire-ye angur dar Komijan. Elbilimi, (101), 63-68.

Karakose, M. (2022). An ethnobotanical study of medicinal plants in guce district, north-eastern Turkey. Journal of Plant Diversity, (44), 577-597. DOI: 10.1016/j.pld.2022.03.005

Khaleghi, B., Awatafi Hemmat, M., Shamekhi, T., and Shirvani, A. (2015). Danesh-e ekolozhik-e sonnati-ye mardom-e mahalli az khavas-e darooei-e giyahan-e alafi va buteie-e dar hoze ilange chay-e Sabalan. Faslname-ye Daneshha-ye Bumi-ye Iran, (4), 204-234.

Komijani Bozcheloei, Z. A., Ghiasian, M. S., and Taheri Ardali, M. (2022). Parakandegi-ye zabani dar ostan-e Markazi. Nashriye-ye Elmi-ye Zaban-e Farsi va Guyeshha-ye Irani, (13), 201-216. DOI: 10.22124/PLID.2023.22965.1615

Moghanloo, L., Ghahremaninejad, F., and Vafadar, M. (2019). Ethnobotanical study of medicinal plants in the central district of the Zanjan county, Zanjan province, Iran. Journal of Herbal Drugs, (3), 121-131.

Neelam, B., Poonam, V., and Chandranandani, N. (2018). A review on some traditional medicinal plants. Int. J. Life. Sci. Scienti. Res, (1), 1550-1556. DOI: 10.21276/ijlssr.2018.4.1.7

Sabzi Nojadeh, M., Amani, M., and Younessi-Hamzekhanlu, M. (2021). Estefadehha-ye darooei az giyahan-e martaei tavasot-e mardom-e javam-e bumi dar mantagh-e Garedagh. Motaleat-e Olum-e Zist, (1), 3370-3382.

Sabzi nojedeh, M., Amani, M., Unesi Hmze-khanloo, M., Badri, L., Fathizadeh, O., and Sheiday Karkaj, E. (2021). Giyahan-e darooei-e daray-e karbordha-ye darmani dar javame-e bumi-ye mostaghar dar damane-e Sabalan (motale’e-ye moredi shahrestan-e Meshkinshahr, ostan-e Ardebil. Majale-ye Manabe-e Tabiee-ye Iran, (3), 529-542.

Singh, R., and Kmranjalkar, R. (2019). A study on folklore medicinal plants in chitrakootdham, region of uttar pradesh, India. Journal of Interdisciplinary Cycle Research, (10), 614-623.

Teixidor-Toneu, I., Kjesrud, K., Bjerke, E., Parekh, K., and Kool, A. (2020). From the Norwegian flora (eighteenth century) to “plants and tradition” (twentieth century): 200 years of Norwegian knowledge about wild plants. Economic Botany, (10), 1-13. DOI: 10.1007/s12231-020-09507

URL-1: Dargah-e Melli-ye Amar. Retrieved on 05 May 2024 from https://www.amar.org.ir/

URL-2: International Plant Names Index. Retrieved on 05 May 2024 from https://www.ipni.org/ and https://www.kew.org/

Zolfaghari Baghersad, R., Piri, K., Abdoli, A., Mehrabian, A. R., and Abdoli, S. (2024). Importance of using ethnobiological knowledge for the conservation of medicinal plants biodiversity in the Lar region (Iran). Journal of Medicinal Plants and By-products, (1), 21-30. DOI: 10.22092/jmpb.2022.357916.1457

Zolfeghari, E., Adeli, I., Mozafarian, V., Babaiy, S., and Habibi Bibalan, G. (2011). Shenasaee-ye giyahan-e daruyi-ye mantagh-e Arasbaran va motale’e-ye danesh-e bumi-ye mardom-e mahali. Faslname-ye Elmi-Pazhuheshi-ye Tahghight-e Giyahan-e Darooei va Moattar-e Iran, (3), 534-550. DOI: 10.22092/ijmapr.2012.2971

Yayınlanmış

2024-07-02

Nasıl Atıf Yapılır

Ghasemkhani, T., & Ghasemkhani, T. (2024). İran’ın Komican İlçesi Bitkilerinin Etnobotanik Araştırması. BURANA - Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 2(1), 9–30. https://doi.org/10.5281/zenodo.12626994

Sayı

Bölüm

Makaleler