Güney Azerbaycan Hikâyelerinde Kadın Tipolojisi: Rukiye Kebiri ‘İçimdeki Kız’ Örneği

Özet

Kadın, tarih boyunca toplumsal yapının en önemli unsurlarından biridir. Bu yönüyle toplumu şekillendiren en önemli yapı taşıdır. Kadın ve toplum karşılıklı etkileşim içindedirler. Bu etkileşim de toplum içindeki kadın tiplerini meydana getirmektedir. Ortaya çıkan bu kadın tipleri edebiyatın birçok türünde görülür. Bu türlerden biri de hikâyedir. Hikâyelerdeki kadın tipleri, yaşadıkları bölgelere ve bulundukları toplumlara göre kadına atfedilen sorumluluklar yönünden birçok farklılık göstermektedir. Bazı toplumlarda kadın, sadece anne veya eş olarak değer kazanırken bazı toplumlarda ise bu sıfatların dışında yalnızca birey olma yönünden bir değere sahiptir. Bu toplumlardaki kadına yüklenen anne ve eş olma görevi, birçok sorumluluğu da beraberinde getirmektedir. Bu sorumluluklar tüm toplumlarda aynıyken bunun kadının yaşamına yansıması ise çeşitlilik göstermektedir. Bu çeşitliliklerin meydana gelmesinde ise yaşanılan toplumun sosyokültürel yönleri etkilidir. Bu sorumluluklar ve beraberinde gelen yaşamlarındaki farklılık, toplumların sosyolojik yapısıyla birlikte farklı kadın tiplerinin oluşmasına yol açmaktadır. Oluşan bu tiplerin yardımıyla kadınların yaşadığı toplumla alakalı birçok bilgi elde edilebilir ve bunun yaşama yansımaları görülebilir. Toplumlara göre farklılık gösteren bu kadın tiplerinin yaşamını yansıtmada hikâyeler dikkate değerdir. Bu çalışmada İran’da yaşayan Güney Azerbaycan hikâyelerindeki kadın tipleri incelenecektir. İran’daki kadınların sınıfsal durumu ve kadınlara tanınan haklar, Güney Azerbaycanlı kadınları da etkilemektedir. Bu durum Güney Azerbaycanlı kadınların milli benlikleri ve yaşadıkları toplumun kuralları ile birçok farklı tipin meydana gelmesine zemin hazırlamıştır. Rukiye Kebiri’de İran’da yaşayan Güney Azerbaycanlı bir kadındır ve bu konu dikkatini çekmiş, eserlerinde içinde bulunduğu bu durumu yansıtmak istemiştir. Çalışmada bu konulara dikkat çeken Rukiye Kebiri’nin 16 hikâyeden oluşan ‘İçimdeki Kız’ adlı kitabındaki kadın tipleri incelenecektir.